R2R ladder fully balanced dac
KEIMENO: Λάσκης Πέτρος
Η Denafrips Audio από την Κίνα και την περίεργη αγάπη για τα αρχαία Ελληνικά ονόματα με τα οποία βαφτίζει τα προϊόντα της , να σας πούμε την αλήθεια δεν είναι αμιγώς δική μας ανακάλυψη.
Κάποια από τα προϊόντα της όπως το Terminator Dac (το μόνο προϊόν που δεν έχει αρχαίο όνομα) έχει φιλοξενηθεί σε δύο τρία μεγάλα διαδικτυακά έντυπα του χώρου μας όπου και απέσπασε διθυραμβικές κριτικές.
Διαβάζοντας λοιπόν εδώ και καιρό τις κριτικές εκτιμήσεις των συναδέλφων μας κίνησαν πολύ το ενδιαφέρον να διαπιστώσουμε και εμείς τι το ξεχωριστό προσφέρει η εταιρεία από την μακρινή Ανατολή.
Προκειμένου να ικανοποιήσουμε την περιέργεια μας και φυσικά να σας έχουμε όπως πάντα ενήμερους ήρθαμε σε επαφή με τον επίσημο διανομέα της Denafrips την εταιρεία Vinshine Audio που βρίσκεται στην Σιγκαπούρη και μιλήσαμε με τον διευθυντή κ. Alvin Chee.
Ο πολύ ευγενικός κ. Chee απάντησε με υπομονή σε όλες τις ερωτήσεις μας και στο τέλος μας εξήγησε ότι λόγω της απόστασης και του τελωνείου θα προτιμούσε να μας στείλει προς ακρόαση κάποιο μοντέλο το οποίο να βρίσκεται σε αποθήκη στην Ευρώπη.
Έτσι λοιπόν ήρθε στα χέρια μας το Pontus dac της Denafrips το οποίο είναι το δεύτερο στην τάξη από κάτω προς τα πάνω με το Ares II να είναι το εισαγωγικό μοντέλο.
Μετά το Pontus θα βρούμε το Venus και την ναυαρχίδα το περίφημο Terminator το οποίο μάλιστα πρόσφατα κυκλοφόρησε σε μια special – no cost object – έκδοση το Terminator Plus.
Η Denafrips εκτός των dac διαθέτει ένα transport για CD , δύο digital to digital μετατροπείς καθώς και δύο αναλογικούς προενισχυτές με πλήρως διακριτά στάδια ενώ τώρα τελευταία έχει προσθέσει στον κατάλογο της δύο τελικούς ενισχυτές.
Συστάσεις και γνωριμία
Πίσω από κάθε ξεχωριστό δημιούργημα υπάρχει κάποιος άνθρωπος με ταλέντο και στην περίπτωση μας είναι ο κ. Zhao ο ηλεκτρονικός που είναι ο επικεφαλής της Denafrips.
Δεν θα σας κουράσουμε πολύ με λεπτομέρειες απλά να πούμε ότι ο κ. Zhao γεννήθηκε σε οικογένεια ηλεκτρονικών και από μικρός αντί να παίζει με αυτοκινητάκια είχε στα χέρια του κολλητήρι και αντιστάσεις.
Μετά το πέρας των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο δούλεψε για πάνω από 15 χρόνια σε μεγάλο OEM κατασκευαστή της Κίνας ώσπου στο τέλος αποφάσισε να ξεκινήσει την δική του επιχείρηση.
Η φιλοσοφία του συμπυκνώνεται στην σκέψη ότι η τεχνολογική πρόοδος σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται απαραίτητα καλύτερο ήχο.
Ο ήχος που αναπαράγεται από τις συσκευές μας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ηχογράφηση και την πραγματικότητα.
Ο μηχανικός ήχου αφού αρχικά λάβει υπόψη του ένα σωρό παράγοντες που άπτονται πολλών γνωστικών αντικειμένων μόνο στο τέλος και αφού έχει κάνει τις επιλογές του θα χρησιμοποιήσει τα κατάλληλα ηλεκτρονικά μέσα ώστε να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ο κ. Zhao όσον αφορά στην μετατροπή του ψηφιακού σήματος σε αναλογικό έκρινε πως η καλύτερη μέθοδος για να υλοποιήσει το όραμα του είναι και η πιο αρχαία και για την ακρίβεια η πρώτη που χρησιμοποιήθηκε ποτέ.
Μιλάμε για το διακριτό δίκτυο αντιστάσεων σε κλιμακωτές βαθμίδες το οποίο μάλλον γνωρίζουμε καλύτερα με την Αγγλική ορολογία “Discrete R2R ladder network Dac”
Με αυτή την μέθοδο η μετατροπή του σήματος σε αναλογικό γίνεται μέσω ενός σύνθετου δικτύου πάρα πολλών αντιστάσεων.
Όσο πιο πολλές οι αντιστάσεις και όσο καλύτερη η μεταξύ τους ανοχή τόσο μεγαλύτερη ακρίβεια στο αποτέλεσμα.
Φυσικά η Denafrips δεν ανακάλυψε τον τροχό αφού η τεχνολογία αυτή είναι ουσιαστικά η πρωτόλεια που χρησιμοποιήθηκε πριν από δεκαετίες ενώ δεν είναι ούτε η πρώτη εταιρεία που την ανέσυρε στην επιφάνεια αφού ολοένα και περισσότεροι κατασκευαστές την χρησιμοποιούν όπως η Rockna , η Metrum Acoustics , η AudioNote ακόμη και η MSB.
Ο λόγος που ένας μηχανικός ήχου εγκαταλείπει την ευκολία χρήσης ενός ολοκληρωμένου δέλτα – σίγμα μετατροπέα είναι η αδυναμία επέμβασης και παραμετροποίησης.
Τα δέλτα – σίγμα dac μπορεί να υπάρχουν σε μεγάλη αφθονία για να επιλέξει έχουν πάντα όμως συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τα οποία δεν μπορεί να αλλάξει και είναι αναγκασμένος να προσαρμόσει τις ιδέες του γύρω από αυτά.
Αντίθετα με το σχέδιο R2R ξεκινάει από το μηδέν και το φέρνει εκεί που πραγματικά θέλει με την προϋπόθεση φυσικά ότι κατέχει καλά το αντικείμενο αφού είναι πολύ πιο δύσκολο και κοστοβόρο.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Το Pontus είναι ένα dual mono R2R ladder dac με πλήρως ισορροπημένη και διαφορική τοπολογία αφού χρησιμοποιεί τέσσερα δίκτυα αντιστάσεων , δύο στο κάθε κανάλι με πεντακόσιες (!) αντιστάσεις ακριβείας 0.01% στο καθένα.
Το αναλογικό σήμα αποδίδεται απευθείας σε τάση και έτσι αποφεύγεται το επιπλέον στάδιο μετατροπής I/V ελαχιστοποιώντας την διαδρομή του σήματος.
Και οι έξι ψηφιακές είσοδοι είναι FIFO buffered και επαναχρονίζονται από δύο ενσωματωμένα ρολόγια FEMTO.
Το τροφοδοτικό είναι υλοποιημένο με δύο τοροειδείς μετασχηματιστές των 60VA ο καθένας και βρίσκεται σε πρόσθετο απομονωμένο θάλαμο κάτω από τον κυρίως χώρο του dac για πλήρη απομόνωση.
Υπάρχουν ξεχωριστές τροφοδοσίες σε όλα τα επιμέρους κυκλώματα και έτσι πρόχειρα μετρήσαμε πάνω από 100 πυκνωτές αφού η Denafrips υιοθετεί την τεχνική των πολλών μικρών αντί των λίγων μεγάλης χωρητικότητας.
Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται μέσα είναι κορυφαίας ποιότητας και επώνυμων μόνο προμηθευτών.
Περισσότερες τεχνικές προδιαγραφές θα βρείτε στην ιστοσελίδα της εταιρείας.
Ποιότητα κατασκευής
Το φέρων σασί είναι κατασκευασμένο από χοντρό αλουμίνιο χωρίς εξωτερικές βίδες για ενισχυμένη ακαμψία και προστασία από ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές.
Το φινίρισμα και η ποιότητα είναι εξαιρετικά χωρίς να έχουν να ζηλέψουν τίποτα από πολύ ακριβότερες επώνυμες μάρκες με μοναδική μας ένσταση στο καπάκι του οποίου οι άκρες κάπως προεξέχουν.
Στην πρόσοψη υπάρχουν τα κουμπιά λειτουργίας καθώς και led που μας πληροφορούν για την δειγματοληψία ενώ δεν υπάρχει remote control.
Η συσκευή διαθέτει έξι ψηφιακές εισόδους (Coax RCA – Coax BNC – TOSLink – AES/EBU – USB,I²S via HDMI LVDS) και δύο αναλογικές η μια XLR και η άλλη RCA.
Το βάρος της συσκευής είναι 8.5 Kg και οι διαστάσεις 320 x 330 x 110 mm.
Φίλτρα
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο είναι ότι η μετατροπή του σήματος μπορεί να γίνει τόσο με την γνωστή μέθοδο της υπερδειγματοληψίας με δύο φίλτρα Slow και Sharp roll off αλλά υπάρχει η δυνατότητα απενεργοποίησης της για απευθείας άμεση μετατροπή χωρίς υπερδειγματοληψία (NOS mode).
Το Pontus dac υποστηρίζει δειγματοληψία έως 24bit/384KHz και πραγματικό hardware decoding DSD 1024.
Για τους οπαδούς των εργαστηριακών μετρήσεων να πούμε πως το dac μετράει εξαιρετικά με γραμμική απόκριση 20-70 kHz (-3dB) , THD+N 0.0025% και SNR 120dB με δυναμικό εύρος >121dB.
Ακούγοντας
Το dac της Denafrips αντικατέστησε το εξαιρετικό κατά γενική ομολογία Cambridge Audio 851N τόσο στο βασικό σύστημα με ηχεία τα Audiophysic Step 35 και Elac Vela FS 403 όσο και στο σύστημα ακουστικών με τα κορυφαία Meze Audio Empyrean.
Χρέη ενισχυτή στην πρώτη περίπτωση ανέλαβε ο Copland CSA 100 και στην δεύτερη ο Feliks Audio Euforia.
Όπως προτείνει ο κατασκευαστής – και αυτό ισχύει για όλα τα R2R dac – το Pontus αφού το βάλαμε στην πρίζα το αφήσαμε συνεχώς σε λειτουργία ενώ ασφαλή συμπεράσματα αρχίσαμε να εξάγουμε μετά από μια εβδομάδα.
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό αλλά σε γενικές γραμμές έχει να κάνει με την θερμική ισορροπία και σταθερότητα λειτουργίας των αντιστάσεων.
Οι εντυπώσεις που ακολουθούν αφορούν στην χρήση με την επιλογή non oversampling ενεργοποιημένη.
Ας ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι η απόκριση του Pontus είναι τελείως γραμμική χωρίς την παραμικρή απόκλιση από την ευθεία γραμμή και χωρίς ίχνος αποκοπής στα δύο άκρα του φάσματος.
Αυτό που εντυπωσιάζει άμεσα από την πρώτη επαφή είναι ο αναλογικός χαρακτήρας του ήχου που θυμίζει έντονα βινύλιο χωρίς όμως τα αρνητικά που συνήθως το συνοδεύουν – τουλάχιστον στις μη high end υλοποιήσεις.
Οι υψηλές συχνότητες που είναι και η Αχίλλειος πτέρνα του ψηφιακού ήχου ακούγονται εύηχες και στρογγυλεμένες με γεμάτο σώμα και εξαιρετικά φυσική χροιά.
Λείπει αυτός ο ψηφιακός χαρακτήρας που εξαιτίας της πρόσθετης επεξεργασίας στο χρονικό πεδίο προσδίδει μια ανάκλαση – αυτό το ψηφιακό αποτύπωμα που συνήθως λέμε – η οποία κουράζει και αφήνει μια μεταλλική και ψεύτικη ύψη στο άκουσμα ακόμα και σε πολύ ακριβά δέλτα – σίγμα dac με προηγμένα φίλτρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Scherzo No.2 του Chopin για σόλο πιάνο στα στακάτο φόρτε περάσματα στις υψηλές νότες του πιάνο και στον τρόπο που σβήνουν στον χώρο και την υφή που αφήνουν στο τελείωμα του χρόνου.
Βέβαια όπως γράψαμε παραπάνω το Pontus δεν στερείται σε καμία περίπτωση έκτασης ενώ αποδίδει με μοναδική ακρίβεια όλη την λεπτομέρεια που υπάρχει στην ηχογράφηση αλλά με ένα εκπληκτικό μη εμφατικό τρόπο που αφήνει τα γεγονότα να εξελίσσονται μόνα τους στο παρασκήνιο σε όλο το φάσμα.
Το κατώφλι θορύβου είναι πραγματικά ανύπαρκτο και αυτό γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό σε ακροάσεις με τα ακουστικά.
Η απόλυτη ησυχία του τροφοδοτικού βοηθάει στο να ακούσουμε όλη την πληροφορία που βρίσκεται κρυμμένη στο βάθος και μας επιτρέπει μια κρυφή ματιά στον χρόνο και τον χώρο της ηχογράφησης.
Το Pontus μπορεί και ακούγεται ευχάριστο και ζεστό όχι γιατί είναι χρωματισμένο αλλά επειδή ακριβώς στερείται του ψηφιακού αποτυπώματος και όλα ακούγονται οργανικά και αληθινά.
Ίσως να είναι ο τρόπος με τον οποίο αποδίδεται ο πλούτος στις επιμέρους αρμονικές πλην της πρωτεύουσας.
Οι φωνές επί παραδείγματι είναι γεμάτες και προκλητικά ζωντανές με καλή άρθρωση και σωστή αναλογία χωρίς να φωνάζουν ή να αφήσουν αιχμές κατά την απόδοση τους.
Το χαμηλό είναι καταπληκτικό και ο αδύναμος κρίκος αν υπάρχει θα είναι το ηχείο ή ο ενισχυτής σας.
Είναι μυώδες , δυναμικό και πλούσιο με εκπληκτική περιγραφή και καθαρότητα ενώ κινείται με άνεση σε όλα τα είδη από ένα ηλεκτρονικό συνθεσάιζερ μέχρι την κορύφωση των δεκάδων χαμηλών οργάνων στην συμφωνία των χιλίων του Mahler.
Το ίδιο ισχύει και για το δυναμικό αποτύπωμα του dac που χαρακτηρίζεται από φοβερή ευκολία στην ρεαλιστική απεικόνιση όλων των μεταβολών όσο γρήγορες και αν είναι αυτές.
Κάτι άλλο για το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να μιλήσουμε αφορά τον χώρο της ηχογράφησης που αποδίδεται με συνέπεια και κυρίως με σωστή αντήχηση που είναι ίσως και το πιο δύσκολο σημείο από όλα και συμβάλλει πολύ στην πειστική απόδοση του γεγονότος.
Τέλος το σημείο στο οποίο ξεχωρίζει χαρακτηριστικά το Pontus και θυμίζει πολύ βινύλιο ή πολύ ακριβά dac είναι το μέγεθος της σκηνής σε όλες τις διαστάσεις που παρουσιάζεται ιδιαίτερα ολογραφική και τρισδιάστατη με σαφέστατη διάκριση των συμμετεχόντων και ύψος που καθηλώνει.
Ας πούμε σε σύγκριση με το προαναφερθέν 851N νιώθεις ξαφνικά πως η σοπράνο που τραγουδάει όρθια , ψήλωσε πως οι μουσικοί απέκτησαν σάρκα και οστά στις θέσεις που τους αναλογούν.
Τα πάντα έρχονται στις σωστές αναλογίες της προοπτικής και ο ήχος κερδίζει σε σώμα και υπόσταση.
Τα φίλτρα υπερδειγματοληψίας επιφέρουν μικρές αλλαγές στον ήχο χωρίς να επηρεάζουν τα βασικά χαρακτηριστικά του.
Για παράδειγμα το sharp roll off στερεί λίγο από την αναλογική χροιά αλλά κάνει τον ήχο πιο δυναμικό και κοφτό ίσως λοιπόν πιο κατάλληλο για μοντέρνα ή ροκ ακούσματα.
Τελικά
Όσοι διαβάσετε έως εδώ θα έχετε ήδη καταλάβει πως το Pontus της Denafrips μας άρεσε πάρα πολύ και δεν μπορούμε να το κρύψουμε.
Είναι μια πηγή ανώτερης κατηγορίας που παίζει μουσική μοναδικής χροιάς πολύ κοντά στην πραγματικότητα και δεν σε αφήνει με τίποτα να σταματήσεις να ακούς.
Συνδυάζει ιδανικά όλα τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής αναπαραγωγής με μια γερή δόση από αναλογικό χαρακτήρα και μια ακρόαση του θα κάνει τους πολέμιους του ψηφιακού ήχου να το ξανασκεφτούν για δεύτερη φορά.
Στην τιμή που προσφέρεται δύσκολα θα βρείτε κάτι αντίστοιχο και το μόνο “αρνητικό” που βλέπουμε στην όλη υπόθεση είναι πως αφού το Pontus παίζει τόσο καλά δεν μπορούμε να φανταστούμε τι μπορούν να κάνουν τα ανώτερα μοντέλα της Denafrips.
(Αλλά πολύ σύντομα θα το μάθουμε…)
97%
ΣΧΟΛΙΟ
Στην τιμή που προσφέρεται δύσκολα θα βρείτε κάτι αντίστοιχο και το μόνο "αρνητικό" που βλέπουμε στην όλη υπόθεση είναι πως αφού το Pontus παίζει τόσο καλά δεν μπορούμε να φανταστούμε τι μπορούν να κάνουν τα ανώτερα μοντέλα της Denafrips.
ΕΠΑΦΗ
TIMH 1890€
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ